Ik ben opgegroeid met de Indonesische handgemaakte stof Batik. Ik kan de mooie stoffen die mijn moeder droeg tijdens haar Javaanse dans of de stoffen die werden gedragen tijdens bruiloften van familieleden in Indonesië nog goed herinneren. Een paar jaar geleden raakte ik steeds meer geïnteresseerd in deze stoffen. Op een of andere manier trok ‘iets’ mij naar deze handgemaakte stof.
Zo rond mijn 25e begon ik mijn ontdekkingstocht naar mijn Nederlands-Indonesische roots. Mijn interesse voor Batik werd steeds groter, wat niet heel raar was – ons hele huis lag vol met Batik. Van kussens tot en met onderzetters. En er was altijd wel iemand in de familie die Batik droeg. Ik begon steeds meer te leren over Batik door mijn moeder, mijn familie, andere Batik lovers en door urenlang onderzoek te doen. Tijdens mijn onderzoek naar Batik kwam ik erachter dat het maken van Batik onderdeel is van mijn familie erfgoed. De moeder van mijn Indonesische opa maakte prachtige Batik! Hoe mooi is dat.
My mothers grandmother 
I used to do Javanse dancing in traditional clothes 
Dit is dus wat mij naar deze stoffen trok. En het valt allemaal zo mooi op z’n plek, want op dat moment was ik al bezig met het opzetten van mijn bedrijf LARAS. Waar ik Nederlandse fashion designers zoals Annemei van Bag to the future en Lizet van der Knaap verbindt met handgemaakte Indonesische stoffen om zo exclusieve tassen te maken. Tassen die mensen met trots maken en die met trots gedragen worden. Op deze manier kan ik de Batik op een moderne manier voort laten bestaan. Uit respect voor de makers, de kunst en mijn familie. Bekijk de collectie
LARAS x Bunnibow 
WAT IS BATIK?
Batik is een techniek waarbij ervaren kunstenaars met veel liede en toewijding met de hand patronen op stoffen aanbrengen met een wax pen of een wax stempel. Het is een lang en precies proces, het kan dagen tot weken duren om een hele stof te maken. Je moet er veel geduld voor hebben. (Iets wat ik helaas niet heb meegekregen van mijn Indonesische familie…)
Nadat de wax op de stof is aangebracht, is het tijd om de stof onder te dompelen in het verfbad. De delen die niet met wax zijn bedekt worden nu gekleurd. Hoe vaker en langer je de stof in het verfbad dompelt, hoe dieper de kleur. Het laatste gedeelte is het verwijderen van de wax, zodat je het kleurverschil kunt zien. Het resultaat: een prachtig kunstwerk!
Dit is het proces voor Batik met 1 kleur, voor meerdere kleuren moet je het hele proces per kleur herhalen. Wat een werk! Het is zelfs door UNESCO uitgeroepen tot cultureel erfgoed van Indonesië. En terecht.
TRADITIE
De traditie van het maken van Batik werd van generatie op generatie doorgegeven, wat een mooi iets om van je moeder te leren! De stoffen worden nog steeds gebruikt op de traditionele manier; voor bruiloften, geboortes en begrafenissen. Voor elke gelegenheid worden andere stoffen met andere patronen gebruikt. Steeds vaker worden nu ook de Batik stoffen gebruikt voor modern gebruik. Ik zie bijvoorbeeld steeds vaker mijn neven en nichten in Indonesië hippe Batik kleding dragen, gewoon omdat ze het tof vinden.
BATIK METHODES
Er zijn verschillende methodes om de patronen op de stof aan te brengen om Batik te maken; Canting (wax pen) om Batik Tulis te maken, Tjap of Cap (wax stempel) om Batik Cap te maken. Ook worden sommige stoffen gemaakt door een combinatie van beide.
Batik Tulis: De ‘canting’ (wax pen) wordt gebruikt om de patronen aan te brengen op de stof. Eerst wordt de wax gesmolten die in een soort pan op het vuur staat. Als de wax is gesmolten wordt de pen onderdompelt. De pen heeft een houder (vulling) waar de wax in kan. Daarna kan de wax worden aangebracht. Dit is een enorm moeilijk en lang proces, Batik Tulis staat dan ook bekend als de beste kwaliteit Batik. Om een hele Batik stof te maken zijn de kunstenaars weken en soms maanden bezig.
Batik Tjap/ Cap: De ‘Cap’ (wax stempel) wordt geplaatst op een soort kussen gevuld met wax. Vervolgens kan men de stof bestempelen. Dit is heel precies werk omdat alle lijnen op elkaar aan moeten sluiten.
BATIK LEREN MAKEN
Naast maandenlang onderzoek doen naar Batik, heb ik het vervolgens pas echt geleerd in Indonesië. Er ging een wereld voor me open. Ik dacht dat ik wel wist hoe het moest, ik had tenslotte zoveel erover geleerd (hoe eigenwijs ben ik!). Totdat ik het zelf moest doen, en oh my wat had ik het mis. Je hebt hier gewoon echt praktijkervaring voor nodig om het echt te begrijpen. Niet alleen hoe het werkt maar ook de bezieling. Het is niet zomaar een stof, het is een stof met een ziel – met een verhaal.
Wil jij het ook leren? De beste manier is om het te leren van echte kunstenaars in Indonesië. Ik heb het geleerd bij Batik Winotosastro in Yogyakarta, maar er zijn tal van andere plekken op Java om het te leren. Belangrijk is wel om te checken of op de plek die je hebt uitgekozen ook echt Batik wordt gemaakt.
Meer leren over Batik? Mijn Batik buddy Sabine heeft een blog over Batik “De reis naar Batik”. Zeker de moeite waard om te lezen en volgen!